اضطراب امتحان وکنکور
رفتم سر جلسه، سوالات را که ديدم، انگار يخ زدم، همه مطالب از ذهنم پريده بود. با وجود اينکه خيلي مطالعه مي‌کردم ولي هميشه فکر مي‌کردم که موفق نمي‌شوم، هميشه اضطراب عجيبي داشتم و حس مي‌کردم پيش از امتحان مردود شده‌ام... اين‌جور حرف‌ها براي شما آشنا نيست؟ مي‌دانيد براي پيشگيري از اين حالت چه کار بايد کرد؟
اضطراب ، اضطراب ، و اضطراب !
روش های غلبه بر اضطراب امتحان در دانش آموزان
اضطراب يكي از شايع ترين
اختلالات نوروتيك است كه همه انسان ها در شرايط مختلف آن را تجربه مي كنند و داراي
انواع و درجات مختلف است كه يكي از انواع آن اضطراب در زمان امتحان است كه دانش
آموزان در زمان ارزيابي در پايان سال تحصيلي دچار آن مي شوند.در تعريف اضطراب
امتحان بايد گفت: نوعي مشغوليت ذهني است كه دانش آموز درباره نتيجه امتحان و يا در
ارزيابي خود به همراه دارد. اضطراب سازنده نوعي از اضطراب است كه شخص را براي
فعاليت درسي و برنامه ريزي منظم تر سوق مي دهد و معمولاً شخص را فعال و توانمند مي
سازد تا بتواند نتيجه بهتري از مطالعه خويش به دست آورد.
اضطراب مشكل آفرين نوعي از اضطراب است كه با دلهره و تشويش زياد همراه بوده و با
درگيري ذهني و تصوري كه مبني بر موفق نبودن در امتحان است، وسواس مطالعه كردن مثل
خواندن بيش از حد، بي توجهي به خواب و غذا همراه مي شود.
نشانه هاي اضطراب سازنده
۱ـ دانش آموز علاوه بر
نشان دادن حساسيت مناسب به درس، روند زندگي معمولي خويش را ادامه مي دهد. مثل:
خوردن، خوابيدن و حرف زدن با خانواده.
۲ـ دانش آموز هنگام مطالعه نوعي از هيجان مثبت دارد.
۳ـ بيشترين وقت خود را
براي خواندن درس صرف مي كند نه همه وقت خويش را.
۴ـ با آرامش و اطمينان
بيشتري مطالعه مي كند.
۵ ـ عوامل محيطي تاثير
كمتري بر او دارند.
۶ ـ آنچه را كه مطالعه مي
كند به راحتي مي تواند در ذهنش نگه دارد و يا به حافظه بسپارد.
نشانه هاي اضطراب مشكل
آفرين
۱ـ بدون اطمينان درس مي
خواند.www.zibaweb.com
۲ـ در موقع خواندن درس، به
نتيجه امتحان بيشتر فكر مي كند تا به يادگيري.۳ـ مشغوليت ذهني بخش وسيعي از ذهن و سيستم رواني اش
را در برمي گيرد و موجب مي شود درباره موفقيت و عدم موفقيت خود، مطالبي را بر زبان
آورد.۴ـ احساس دلشوره و تشويش
مداوم دارد. ۵ ـ افكار و نگرش منفي
دارد.۶ ـ اضطراب او با نشانه هاي
روان تني مثل درد در ناحيه معده، شكم و حالت تهوع همراه است.۷ـ اختلال در خوردن مثل پرخوري يا كم خوري.۸ ـ اختلال در خواب،
پرخوابي يا كم خوابي يا كرختي روزانه.۹ـ نداشتن تمايل براي خواندن كتاب و گاهي تلاش مضاعف براي بيشتر
خواندن درس ها.۱۰ـ لجبازي و بهانه گيري
هاي مختلف مي كند.۱۱ـ گريه هاي طولاني و بي
علت دارد.
* علل وجود اضطراب امتحان
۱ـ كمال گرايي يا ايده آل
بودن (شخص دوست دارد هميشه جزو برترين ها باشد.)۲ـ نداشتن آمادگي قبلي (شخص به خاطر مطالعه ناكافي
و يا برنامه ريزي منظم يا ضعف بنيه علمي دچار اضطراب مي شود.)
۳ـ ترس از دست دادن موقعيت
خويش در خانواد
۴ـ فشار بيش از حد والدين
(تذكرات مكرر والدين براي مطالعه بيشتر فرزند، او را دچار اضطراب مي كند.)
۵ـ والدين مضطرب (گاهي
اوقات والدين مستقيماً چيزي درباره اضطراب امتحان نمي گويند، اما خودشان در زندگي
مضطربند. فرزند اضطراب والدين را دروني كرده و روي مسئوليت اصلي خويش يعني درس
خواندن متمركز مي كند.)۶ ـ رقابت (دانش آموزي كه در كلاس يا بين اقوام و دوستان خود، نوعي
احساس رقابت با آنان دارد.)۷ـ رفتار معلم و مدرسه در جلسه امتحان (سختگيري و مقررات سخت و
نامطلوب سر جلسه امتحان، اين كه معلم و ناظر امتحان با بيان مطالبي يا مقرراتي
اضطراب را در دانش آموز ايجاد مي كند.)۸ ـ مقايسه كردن (والديني كه فرزند خويش را با ديگران مقايسه مي كنند
و يا تاكيد بر موفقيت ديگران و ضعف فرزند خويش دارند.)
۹ـ وعده نامناسب دادن
(والديني كه پاداش يا امكان مناسبي را به شرط كسب نمرات برتر (بيست) به فرزند خويش
مي دهند، احساس از دست دادن پاداش در نظر گرفته شده نوعي اضطراب برانگيز است.)
راه حل هاي عملي براي
كاهش اضطراب امتحان
۱ـ مطالعه و مرور بيشتر و
تقويت بنيه علمي ( مطالعه بيشتر دانش آموز موجب تقويت اعتماد به نفس در امر
يادگيري و پاسخ دهي او در امتحان مي شود.)
۲ـ پائين آوردن سطح انتظار
(هر چه انتظار پائين تر باشد (گرفتن نمره بيست) امكان دروني كردن آرامش و كاهش
اضطراب و در نتيجه موفقيت بهتر در امتحان حاصل مي شود.)
۳ـ پذيرش توانمندي هاي خود (ايجاد اين احساس كه من (دانش آموز) تلاش خود را انجام دادم و حتماً موفقيت خوبي را به دست خواهم آورد.
)۴ـ توجه به نكات مثبت و موفقيت هاي گذشته (آن دسته از موفقيت هايي را كه در گذشته تجربه كرده، در ذهن خود بياورد.)
۵ـ برطرف كردن ضعف بنيه علمي (تلاش براي برطرف كردن ضعف بنيه علمي از طريق كمك گرفتن از دوستان، معلم يا دانش آموزان زرنگ و كتاب هاي كمك درسي...)
۶ ـ مقايسه با خود (ايجاد اين فكر كه هر كسي توانمندي هاي مخصوص به خود را دارد.)
۷ ـ پرسش و پاسخ هاي مكرر (پرسش و پاسخ هاي پي درپي از خود سبب آگاهي از فرآيند يادگيري، پردازش اطلاعات مجدد و تقويت اعتماد به نفس بيشتر و در نتيجه كاهش اضطراب مي شود.)
۸ ـ استراحت كوتاه بين زمان هاي درس خواندن (دانش آموز در حين مطالعه بين درس، فرصت كوتاهي را براي استراحت خود اختصاص مي دهد، اين امر سبب به يادسپاري بهتر مطالب خوانده شده در ذهن مي شده و همچنين سبب تقويت روحيه و سلامت رواني و كاهش اضطراب مي شود.)
۹ـ توكل به خدا (ياد خداوند آرام بخش دل هاست، در زمان قبل از امتحان به خداوند توكل كنيم تا هر آنچه را كه خوانده ايم به ياد آوريم.)
۱۰ ـ تنفس عميق (تنفس عميق قبل از شروع جلسه امتحان موجب مي شود تا اكسيژن بيشتري به مغز برسد و آرامش جسمي بهتري را به دست بياوريم.
۱۱ـ نگاه كردن به يك يك سؤالات (اگر به يكباره به همه سؤالات امتحاني نگاه كنيم ممكن است در بين سؤالات به سؤالي برخوريم كه ياد نگرفته باشيم و موجب اضطراب شود و در نتيجه سؤالات ديگري را هم كه ياد گرفته ايم، قدرت پاسخگويي را از دست بدهيم.
وظايف خانواده براي كاهش اضطراب
۱ـ به فرزندان يادآور شويم
كه تو زحمات خود را كشيده اي و نتيجه امتحان هر چه باشد برايمان ارزشمند خواهد
بود.
۲ـ تلاش كنيم تا فضاي درون خانواده در آرامش و سلامت رواني باشد.
۳ ـ سعي كنيم در زمان امتحانات از شركت در مراسم و ميهماني ها و رفت و آمدهاي خانوادگي دوري كنيم.
۴ ـ در صورت وجود مشكل در خانواده حتي المقدور در حضور دانش آموز مطرح نكنيم.
۵ ـ با كلام خود سعي در مطرح كردن يا زنده نگه داشتن توانمندي هاي مثبت فرزندمان داشته باشيم.
۶ ـ از تحقير و سرزنش مثل تو حساسيت زياد به درس داري و بي عرضه هستي خودداري كنيم.
۷ ـ ايجاد ارتباط مناسب با فرزند، اگر فرزندمان بخواهد از دلواپسي خود از امتحان موضوعي را به ما بگويد پنهان كاري نكند و يا ترس از بيان احساسش نداشته باشيم.
۸ ـ شرايط منزل را به گونه اي فراهم كنيم كه فرزندمان زودتر از موعد در شب قبل از امتحان بخوابد.
۹ـ ايجاد احساس مثبت در
فرزند (با گفتن اين جملات «ما به توانمندي هاي تو آگاه هستيم» و «براي ايجاد ارزش
هاي مثبت تلاش كنيم.»)
۱۰ـ پيشنهاد مصرف مواد لبني
مثل شير و ماست و مواد قندي در شب قبل از امتحان (تاكيد متخصصين تغذيه براي اين
امر) موجب آرامش فرزندمان مي شود.
۱۱ـ با حفظ خونسردي و ايجاد
آرامش در خودمان، روزهاي امتحاني را براي فرزندمان آرام كنيم.
تست رغبت سنج شغلی 